Wapen Woensel

Geschiedenis van het wapen

Schepenen gebruikten in het algemeen hun persoonlijke zegels. Het oudst bekende gemeenschappelijke zegel is vermoedelijk 14de-eeuws en vertoont binnen een meerpas een sleutel [van de parochieheilige Sint-Pieter], met daarvoor geplaatst een wapenschild met drie, mogelijk beslagen horens. In 1589 werd een nieuw zegel gesneden, waarop de sleutel ontbreekt, maar waarop de horens zeker beslagen zijn. Het bleef tot 1815 in gebruik als onder meer heerlijkheids- en dorpszegel.

Dit zegel werd in de 18de eeuw ook als heerlijkheidszegel door Gestel, Stratum en Strijp gebruikt, die met Woensel samen een gemeenschappelijk secretariaat hadden [zie aldaar]. Het zegel vertoont het wapen van de heren van Cranendonk uit het huis Horne, die tot 1342 de heerlijkheid in bezit hadden. De stand van de horens is die, zoals die vanaf 1316 in die familie voorkomt [vgl. Budel]. De juiste kleuren van het wapen Van Cranendonk zijn: in zilver drie horens van keel, beslagen van zilver. De burgemeester schreef in 1815 aan de gouverneur der provincie dat hij alle moeite had gedaan om de oorsprong van het wapen van zijn gemeente te achterhalen, doch dat hij daarin niet was geslaagd. Hij zond dan ook alleen een afdruk van het sinds onheuglijke tijden gebruikte wapen in en verzocht om confirmatie daarvan. De Hoge Raad van Adel bevestigde op 16 juli 1817 dan ook het wapen met bovenstaande beschrijving. De kleuren zijn de rijkskleuren.

Bronnen
Originele wapendiploma: verloren.
Foto wapen (1817) uit Wapenregister Hoge Raad van Adel: RHCe, THA, Zegelkaarten, doos 2.
J.Th.M. Melssen, ‘1080 Woensel 1980: enkele gegevens over grondgebied en zegel’, in: Bijdragen tot de geschiedenis van Woensel III (Eindhoven 1981) 23-44.
Rapport betreffende herziening van de wapens van gemeenten en de instelling van wapens voor de dorpen in de Regio Eindhoven [Noordbrabantse Commissie voor Wapen- en Vlaggenkunde, september 1996].