Het Philipsdorp was een mooi ‘dorp’

De familie van Jan Nagelkerke komt van origine uit Zeeland. Zijn grootvader was veldwachter in Philipsdorp en was speciaal daarvoor naar Eindhoven gehaald. Hij kreeg een uniform aan omdat het meer macht zou uitstralen. Jan zelf werd hij geboren in de Henriettestraat op 29-8-1917. Ook heeft hij nog tijdje op de Annastraat gewoond. De vader en moeder van Jan Nagelkerke werkten bij Philips. “Eigenlijk heeft zo’n beetje heel de familie daar gewerkt. Behalve een broer. Die koos voor een baan bij de politie.”
“Het Philipsdorp was een mooi ‘dorp’. Mensen hadden het onderling goed. We hadden onze eigen winkels. Er was weinig verkeer en er was ruimte om op straat te spelen en kattenkwaad uit te halen. Ik weet nog goed dat we een kastanjeboom op het schoolplein hadden staan. Met stenen probeerde ik die er uit te gooien. Het toeval wilde dat één van die stenen het hoofd van de meester raakte. Hij was zo boos dat hij mij een enorm pak rammel gaf. Thuisgekomen vertelde ik het verhaal aan mijn moeder. Zij ging gelijk verhaal halen. Toen de meester mijn moeder zag aankomen, werd hij zo bang dat hij de school invluchtte en de deur op slot deed. Vele huizen hadden achter in de tuin een beerput staan. Eén van mijn nichtjes is er ooit ingevallen. Ze had het geluk dat tijdens haar val ook de emmer was meegekomen en ze daar op kon staan. Met haar hoofd kwam ze net boven de drek uit.”

In totaal heeft jan 42 jaar bij Philips gewerkt. Zijn vader , op één maand na, zelfs vijftig jaar. Bij zijn 12,5 jaar dienstverband kreeg hij een zilveren horloge. Voor zijn 25 jaar dienstverband koos hij voor een radio in plaats van een gouden horloge. “Een radio hadden we sinds de oorlog niet meer gehad. Wel heb ik in de oorlog in een blikken shagdoos, een kristalontvanger, een soort walkman, gebouwd. Die werkt op kristal. Dat was natuurlijk ten strengste verboden. Ik heb er zelfs één voor 10 pond vlees kunnen verkopen.” Omdat Jan enorm handig met zijn handen was, werd hij als krijgsgevangene in Leerdam te werk gesteld. Gelukkig hoefde hij daar niet te blijven omdat Philips (lees de Duitsers) dringend goed personeel nodig had. “Ik heb altijd bijbaantjes gehad. Doorgaans werkte ik tot 18.00 uur bij Philips. Daarna ging ik naar mijn andere baantjes. Zo heb ik onder meer sigarendoosjes geschuurd bij Picus, ben ik parkeerwachter geweest en zat ik een tijdje bij de reservepolitie.” De broer van Jan zat in het verzet. Tijdens razzia’s moest hij zich verstoppen in papierkisten die bij Philips binnenstonden en er de hele dag in blijven zitten. De oorlog heeft een grote indruk op Jan achtergelaten. “Ik weet nog goed dat er een vliegtuig het Philipsgebouw binnenvloog en er een luchtgevecht tussen een Duits en Engels vliegtuig plaatsvond. We stonden met z’n allen voor het raam te kijken. Op een geven moment wist het Engels vliegtuig zich zo te draaien dat hij achter de Duitser aanvloog. Het Duitse vliegtuig is toen door z’n eigen mensen neergeschoten.”
Ook kan Jan zich nog goed de eerste Zeppelin herinneren. “Ik stond boven op het gebouw van Philips en zag de zeppelin heel langzaam over me heen trekken. Je kon hem helemaal tot Helmond nakijken. Ik weet ook nog dat het personeel bij Philips staakten. Daar waren de Duitsers niet blij mee. Enkele mensen waren toch nog komen opdagen. Ze werden meegenomen en zijn later voor de Glaspoort doodgeschoten door Duitse militairen. De lichamen werden op een hoop gegooid. Je kon nog lang daarna het bloed zien liggen. Tegenover mij woonden NSB’ers. Als ik ’s morgens met mijn oranje broodtrommetje naar mijn werk ging, riep het jongste kind van dit gezin: ‘’Mijn vader krijgt jou nog wel.”. Er was ontzettend veel armoede. Alles was op de bon. “Je kon bijvoorbeeld tien luiers op de bon krijgen . Gelukkig hadden we kennissen die nog oude luiers hadden liggen en deze wel wilde verkopen tegen iets. Ook ging ik bijvoorbeeld aardappels (zelf rooien) halen in Schijndel met mijn vader op de fiets. De fiets had geen banden. Op de terugweg moesten we lopen. “ Jan Nagelkerke is met zijn 92-jarige leeftijd één van de oudste bewoners die in Philipsdorp heeft gewoond en nog in leven is.