Wapen Eindhoven

Geschiedenis van het wapen
Van schepenen van Eindhoven is sprake in 1245. Vanaf 1292 zijn schepenbrieven bekend, die steeds werden gezegeld met de persoonlijke zegels van de schepenen. Het zegel van de stad, waarvan de oudste afdruk bekend is uit 1355, laat de oorspronkelijke tweeherigheid van de stad zien: de leeuw van de hertog van Brabant en de drie [omgewende] horens van de heer van Cranendonk uit het huis Horne. Dit zegel bleef in gebruik tot tenminste 1543. Tot 1765 zijn een vijftal varianten op dit zegel in gebruik. Het volgende zegeltype kende twee versies, die alleen qua grootte verschilden. Het gemeentebestuur besliste in 1815 dat de burgemeester het stadswapen moest laten tekenen en met de daarbij behorende gegevens toezenden aan de gouverneur. De burgemeester schreef de oorsprong niet te kennen en verzocht om confirmatie van de bijgevoegde [zegel]afdruk. Bij besluit van 16 juli 1817 bevestigde de Hoge Raad van Adel de stad Eindhoven in het bezit van het wapen: "Zijnde een schild parti, het eerste van lazuur beladen met een klimmende leeuw, het tweede mede van lazuur, en beladen met drie horens staande en pal.- het schild gedekt met eene kroon en vijf fleurons, alles van goud." Niet vermeld wordt dat de deellijn van het schild ook een goudstreep is en dat de kroon behalve vijf fleurons ook vier parels heeft. De kleuren zijn de rijkskleuren, ondanks dat de kleuren van het stadswapen bekend zijn uit het 16de-eeuwse wapenboekje Brocx: “een Roden lew int wit velt, staende over eijnd tegens drie witte hornen int root velt”.

Na de samenvoeging van Eindhoven met de omliggende dorpen werd in 1922 na een voorstel van het college van Burgemeester en Wethouders door de gemeenteraad aan de rijksarchivaris J. Smit en de heraldicus J. Steenkamp advies gevraagd. Hare Majesteit werd vervolgens verzocht om bevestiging van het wapen van de voormalige gemeente Eindhoven maar in de juiste kleuren, wat zij deed bij Koninklijk Besluit van 17 oktober 1923 nr. 84. Ondanks het feit dat op de aanvraagtekening de kroon was voorzien van vijf bladeren en vier parels, werd die kroon niet als zodanig omschreven, terwijl er wel sprake is van bevestiging, van de "oude" kroon derhalve. In een publicatie van Nederlandse gemeentewapens op basis van de gegevens van de Hoge Raad van Adel (1943) is de kroon echter wel voorzien van vijf bladeren en vier parels. Noch het "diploma" uit 1923, noch het register van de Hoge Raad van Adel geeft echter die kroon weer.

Bronnen
Originele wapendiploma in RHCe, THA, Atlantisnr. 23995 (1817).
Foto wapen (1817) uit Wapenregister Hoge Raad van Adel: RHCe, THA, Zegelkaarten, doos 2.
Rapport betreffende herziening van de wapens van gemeenten en de instelling van wapens voor de dorpen in de Regio Eindhoven [Noordbrabantse Commissie voor Wapen- en Vlaggenkunde, september 1996].
Aug. Sassen, ‘Het wapen van Eindhoven’, De Blauwe Heraut II (2003) 13-16.
Andechobinus, ‘Het wapen van Eindhoven’, De Blauwe Heraut III (2004) 1-4.
Aug. Sassen, ‘Het wapen van Eindhoven’, De Blauwe Heraut III (2004) 29-32.
Jan Melssen, ‘Een wapenvoorstelling uit 1842’, De Blauwe Heraut V (2006) 26-28.

Originele wapendiploma in RHCe, THA, Atlantisnr. 24042 (1923), 24042 (kopie 1961).
Jan Melssen, ‘Gemeenteraad Eindhoven herstelt vlag uit 1927’, Van Schild en Vaan I (1994) 9-14.
Jan Melssen, ‘Nieuw logo gemeente Eindhoven’, Van Schild en Vaan III (1996) 12.