Raiffeisenstraat, Tramstraat, Dommelstraat: verhuizen naar de eeuwigheid

Raiffeisenstraat
De Raiffeisenstraat bestaat nog maar een eeuw. Op 3 februari 1906 keurt de Eindhovense gemeenteraad het verzoek goed van sigarenfabrikant A.J. Mignot om aanleg eener straat door zijn perceelen ter verbinding van den Langendijk [nu de Vestdijk geheten] met de Dommelstraat. In 1912 pas vinden we in de raadsnotulen de naam Raiffeisenstraat voor het eerst terug. Deze naam is hoogstwaarschijnlijk terug te voeren op de vestiging van de Coöperatieve Boerenleenbank op de hoek Dommelstraat-Raiffeisenstraat in 1911.

Voordat de Raiffeisenstraat werd aangelegd was op deze plek de gemeentelijke begraafplaats gesitueerd. In 1808 Lodewijk Napoleon verbood begraven binnen steden en gemeenten vanwege het gevaar voor de openbare gezondheid. De discussie over een nieuwe begraafplaats duurde echter meer dan 20 jaar. Uiteindelijk kocht de gemeente pas in 1832 een stuk weiland gelegen aan den zoogenaamden dijk of stads cingel, groot omtrent honderd roeden en zulks voor de som van ƒ1.228,-. Dit weiland lag op de plek vanwaar de Gebroeders van den Eijnden hun verhuisbedrijf runden en waar nu het Regionaal Historisch Centrum Eindhoven te vinden is. De ingang van dit kerkhof lag aan de Vestdijk. Een lang leven was het kerkhof niet beschoren. Op 1 augustus 1877 werd het gesloten vanwege ruimtegebrek. Er kwam een nieuwe begraafplaats op Gestels grondgebied achter het Paradijs, aangelegd door het RK kerkbestuur. Een gedeelte daarvan werd bestemd als algemene begraafplaats.

Deze foto uit 1890 is genomen vanuit de doorbraak aan de Dommelstraat ter plaatse van de latere Raiffeisenstraat. Rechts het terrein van de voormalige begraafplaats met daarachter de villa’s aan de Vestdijk. Links de lucifersfabriek Visser, Langemeyer & Co.

Na de sluiting van de begraafplaats heeft het terrein achter de Vestdijk braak gelegen tot de aanleg van de Raiffeisenstraat in 1906 en, als consequentie daarvan, bebouwing ontstond. De firma Gebr. van den Eijnden bouwde echter pas eind jaren ’10, begin jaren ’20 van de vorige eeuw een pand aan de Raiffeisenstraat, eerst genummerd 2, later nummer 18.
Uit de naam Gebr. Van den Eijnden sinds 1898 kunnen we afleiden dat de eerste activiteiten vanaf 1898 werden ontplooid. Hendricus van den Eijnden, getrouwd met Adriana Maas, begon als stalhouder aan de Tramstraat nummer 10. Hij deed de overslag van goederen en personen van het tramstation naar de spoorweg. Het echtpaar woonde in de Dommelstaat op nummer 11, waar ze ook een opslag hadden. Allengs breidden de activiteiten zich uit naar verhuizingen. De firma Van den Eijnden was bovendien de eerste begrafenisondernemer van Eindhoven. Deze laatste activiteit ging over naar Monuta, maar tot vorig jaar verzorgde de firma nog wel rouwvervoer. In mei van dit jaar werd het bedrijf verkocht aan derden, maar al die tijd hebben de zonen en kleinzonen van Hendricus de zaak gerund. In 1979 trokken de Gebr. van den Eijnden weg uit de Raiffeisenstraat naar de Broekakkerseweg. Nu is de firma gevestigd in een opvallend rood gebouw vlakbij Eindhoven Airport. 

Links: de Dommelstraat begin twintiger jaren van de vorige eeuw, gezien vanaf het Centrum richting Parklaan. Hier de kruising met de Raiffeisenstraat. In het midden het hoofdkantoor van de Coöperatieve Boerenleenbank. In het huis aan de rechterkant woonde Hendricus van den Eijnden met Adriana Maas. Rechts: het pand van de Gebr. van den Eijnden in 1970. Inmiddels zijn de ronde deuren van het koetshuis vierkante deuren van het pakhuis geworden.

Op 28 november 1928 kopt De Meierijsche Courant dat een modern autobusstation in den tuin van Royal zal komen, een stuk grond dat de gemeente aankocht van de fabrikant Mignot. Dit busstation lag naast het bedrijf van de Gebr. van den Eijnden. Na het vertrek van het verhuisbedrijf eind jaren ’70 lag het terrein braak tot het Regionaal Historisch Centrum Eindhoven er verrees in 1999. In maart 2000 opende dit gebouw haar deuren, dat zich nu manifesteert als historische hangplek onder de naam TOEN.

Tramstraat
Op de Raiffeisenstraat ligt een parkeerplaats waar letterlijk nog de sporen te zien zijn van de remise van Tramweg Maatschappij De Meierij. Het tramstation stond aan de zijde van de Tramstraat. Vanuit de Tramstraat liepen de rails rechtsaf de Parklaan in en linksaf de Dommelstraat in. De villa aan de Dommelstraat nummer 4 was van De Meijerij en diende als woning voor de directeur. Vanaf 1897 reden de eerste stoomtrams, eerst naar Reusel, later ook naar St. Oedenrode, Veghel en Geldrop. Tijdens de jaren ‘20 van de vorige eeuw deed de bus haar intrede ten koste van de stoomtram. In 1934 ging De Meijerij uiteindelijk op in de NV Brabantsche Buurtspoorwegen en Autodiensten (BBA) en werd het tramstation overbodig.

Links: Tramstraat gezien richting Paterskerk in 1909. In het midden het tramstation van Tramweg Maatschappij De Meierij en rechts de remise. Rechts: Dommelstraat, gezien in westelijke richting rond 1910. Aan de voorkant de woning van de directeur van Tramweg Maatschappij De Meierij.

Dommelstraat
Volgens het boekje Eindhoven in oude ansichten was de Dommelstraat tussen 1916 en 1960 het Wall Street van Eindhoven. In het pand op nummer 12/14 zat de Coöperatieve Boerenleenbank die in 1911 naar de overkant verhuisde. Op nummer 7 zat de NV Gelderse Credietvereniging, de voorloper van de ABN AMRO Bank. In dit pand zit nu discotheek Liquid. De Incassobank, ook een voorloper van de ABN AMRO Bank, was gevestigd op de hoek van de Dommelstraat en het Stationsplein. In 1949 kocht de firma Lebesque het pand, die precies 100 jaar geleden begon als een behangerij en stoffeerderij, en bleef er tot de verhuizing naar Villa St. Lambert aan de Hoogstraat in 1993. Het pand bood daarna onderdak aan de Danssalon. Na de huidige verbouwing van dit monumentale pand heropent het als De Drie Gezusters.
In een halve eeuw tijd transformeerde de Dommelstraat van financieel centrum tot uitgaansgebied. Nu kan men een film pakken bij Pathé of een hapje eten in een van de vele restaurants die de Dommelstraat te bieden heeft. Zodra de zon zich laat zien is de Dommelstraat een groot terras met voornamelijk buitenlandse keuken, zoals Italiaans bij Antonio’s en Da Verdi, Grieks bij Ilio’s, Spaans bij Que Pasa Tapasbar en Si Senor, Mexicaans bij Tortillas en Argentijns bij Rodeo Grill. Voor een cocktail van een van de beste Nederlandse cocktail- en reservebars kun je terecht bij Mundial en voor een biertje bij The Trafalgar Pub. De Effenaar biedt een podium aan het internationale alternatieve muziekcircuit. Dit jongerencentrum, dit jaar geëerd met de Architectuurprijs Eindhoven, zit sinds een paar jaar in een nieuw pand met terras achter de gerestaureerde voorgevel van de voormalige linnenfabriek Van den Briel & Verster.

Links: de Dommelstraat gezien in de richting van het Stationsplein begin 1900. Rechts het pand waar voorheen de Coöperatieve Boerenleenbank gevestigd was, voordat ze in 1911 verhuisde naar de overkant van de straat. Dit terrein is op de foto nog onbebouwd. Het huisje links was van Hendricus van den Eijnden. Rechts: Dommelstraat, gezien vanaf het Stationsplein op de voorgrond in oostelijke richting (Parklaan) half jaren ’30 van de vorige eeuw. Links op de foto de Incassobank. In 1949 kocht de firma Lebesque het pand, waar nu na een verbouwing De Drie Gezusters zal openen. Rechts de villa van Mignot, later hotel Royal. Op deze plaats staat nu de Groene Toren.

De locatie die we deze keer onder de loep namen was vanaf eind 19e eeuw tot ver in de 20e eeuw een druk knooppunt van verkeer en transport. Trams, bussen, koetsen en vrachtwagens reden af en aan over de plek waar velen eerder in de 19e eeuw begraven lagen. Zij hadden hun verhuizing naar de eeuwigheid achter de rug.